Türkiye Cumhuriyeti yasaları gereği, hastalara çeşitli haklar tanınmış ve bu haklar yönetmeliklerle düzenlenmiştir.

Bilinçli ve sağlıklı bir toplum olmanın en önemli özelliği haklarını bilmek ve bu hakları doğru bir şekilde kullanmaktır. Bu haklardan bir tanesi de hasta hakkıdır. 

Bu makalemizde hasta olarak haklarınızın ne olduğunu açıklayacağız. 

Hasta Hakkı Nedir?

Hasta hakkı, bir kişinin tanı (teşhis), tedavi, rehabilitasyon ve izleme gibi tıbbi süreçler boyunca sahip olduğu haklardır. 

Hasta Hakları Nelerdir?

1. Hizmetten Yararlanma Hakkı

  • Hasta, düşünce ve sosyal özellikleri ne olursa olsun, var olan tetkik, tanı, tedavi ve iyileştirme imkanlarından en üst düzeyde yararlanma hakkına sahiptir.
  • Sağlık görevlileri, hastaya, tıp ilkeleri ve kurallarına aykırı veya aldatıcı nitelikte teşhis ve tedavi uygulayamazlar.
  • Hasta, gerektiğinde koruyucu sağlık hizmetleri konusunda (ana çocuğu sağlığı, sıtma savaşı, verem savaşı, sağlık eğitimi, bulaşıcı hastalıklarla mücadele, çevre sağlığı gibi) danışman hekimlerimizden ücretsiz bilgi alma hakkına sahiptir.

2. Öncelik Sırasının Belirlenmesini İsteme Hakkı

OKUMADAN GEÇME

Sağlık hizmetlerinden şikayetçiyseniz bu numarayı arayın

Çocuklar günde en az kaç saat uyumalı?

  • Hizmet verme imkanlarının sınırlı olduğu durumlarda, tıbbi kriterlere dayalı ve objektif olarak öncelik hakkı belirlenir. Acil hastalar, engelli hastalar, yaşlılar, çocuk ve hamileler, adli vakalar, ağrılı hastalar öncelikli bakım alma hakkına sahiptir.

3. Saygı ve İtibar Görme Hakkı

  • Hasta, her zaman ve her türlü şartta kişilik itibarı korunarak, saygılı şefkatli ve güler yüzlü bir davranış içerisinde tetkik yaptırma ve tedavi olma hakkına sahiptir.
  • Sağlık çalışanları, hastalarla tartışma hakkına sahip değildir. Çözülemeyen her sorun, sağlık kurumunda bir üst makama iletilerek yasal düzenlemeler çerçevesinde çözümlenir.

4. Mahremiyet Hakkı

  • Hasta, ziyaretçiler de dahil olmak üzere, sağlık kuruluşu ile resmi bir bağı olmayan veya sağlık kuruluşu ile resmi bir bağlantısı olmakla birlikte, tedavisi ile doğrudan ilgili olmayan kişiler ile konuşmayı veya bu kişileri görmeyi reddetme hakkına sahiptir.
  • Hasta, görsel ve işitsel gizlilik sağlayacak şekilde düzenlenmiş bir çevrede görüşme yapma ve muayene edilme hakkına sahiptir.
  • Kişi güvenliği açısından gerekli olan durumlarda, hasta, bedelini ödemek karşılığında ek koruma isteme hakkına sahiptir.
  • Hastanın sağlık durumu, tanısı, hastalığın olası gidişatı, tedavisi hakkındaki ve kişiye özel tüm bilgiler gizli tutulur. Hastanın ölümü halinde bile bu bilgilerin gizliliği korunur. Ölüm olayı, mahremiyetin bozulma hakkını vermez. Ancak bu bilgiler, hastanın açık izni veya mahkeme kararı ile ilgili mercilere açıklanabilir.
  • Tıbbi açıdan gerekli olmadıkça, tanı tedavi ve bakım için hastanın özel ve aile hayatı sorgulanamaz.
  • Tıbben sakınca olmayan hallerde hastanın yanında bir yakını olmasına izin verilir.
  • Hasta sağlık harcamalarının kaynağının gizli tutulması hakkına sahiptir.

5. Personeli Tanıma, Seçme ve Değiştirme Hakkı

  • Hasta, kendi tedavisinden sorumlu doktor veya doktorlar ile kendisine hizmet eden diğer kişilerin kimliklerini, meslek ve görevlerini bilme hakkına sahiptir.
  • Mevzuat ile belirlenmiş usullere uyulmak şartı ile hastanın, kendisine sağlık hizmeti verecek olan personeli serbestçe seçme, tedavisi ile ilgilenen hekimi değiştirme ve başka hekimlerin konsültasyonunu isteme hakkı vardır. Personel seçme, hekimi değiştirme ve konsültan isteme hakları kullanıldığında, mevzuat ile belirlenen ücret farkları, bu hakları kullanan hasta tarafından karşılanır.

6. Bilgi Edinme Hakkı

  • Hasta, sağlıklarını olumsuz yönde etkilememesi koşuluyla, kendileri veya yasal vasileri kanalıyla, tedavinin koordinasyonundan sorumlu doktordan, hastalığının olası veya kesin tanısı, uygulanacak tıbbi işlemler, bunların faydaları, muhtemel sakıncaları, alternatif tedavi yöntemleri ve tedavinin kabul edilmemesi halinde ortaya çıkabilecek temel sonuçlar hakkında sözlü veya yazılı eksiksiz bilgi alma hakkına sahiptir. Ayrıca, kanunen uygun görülen tıbbi kayıtlara (bedeli hastadan alınan ilaç ve sarf malzeme listesi, adli vakalara ilişkin olanların asılları verilmemek şartıyla, bedeli hasta tarafından ödenen laboratuvar tetkik sonuçları, röntgen filmleri ve dışarıdan satın alınan ilaç ve malzeme reçetelerine) ulaşma ve yazılı dosya özeti alma hakkına sahiptir.
  • Resmi dili anlamayan bir hastanın, hastalığı ilgili bilgiler, temin edilebildiği takdirde çevirmen aracılığı ile verilir.
  • Yasal konular dışında, hasta, sağlık durumu hakkında kendisine veya ailesine veya yakınlarına bilgi verilmemesini isteyebilir.

7. Haberleşme Hakkı

  • Temin edilebildiği ve bedelini ödeyebildiği takdirde, resmi konuşma dilini anlayamayan bir hastanın, haberleşme amacı ile çevirmen isteme hakkı vardır.

8. Hastadan Rıza Alınması

  • Hasta, tıbbi ve yasal zorunluluklar dışında, uygulanacak tetkik ve tedavinin başarı şansı, olası riskleri ve nekahat dönemi ile ilgili problemler hakkında etraflıca bilgi altıktan sonra, tedavisi için verilecek olan kararları onaylama veya reddetme hakkına sahiptir.
  • Hayatını ve hayati organlardan birini tehdit eden acil durumlar dışında hastanın rızasını geri alması mümkündür. Rızanın geri alınması, hastanın tedaviyi reddetmesi anlamına gelir. Bu durumda hastaya Tetkik ve Tedavi Ret tutanağı imzalatılır. Rızanın müdahale başladıktan sonra geri alınması, tıbbi yönden sakınca bulunmamasına bağlıdır.
  • Hastanın yasal temsilcisinin onayının gerektiği ve önerilen girişimin acil olduğu durumda, eğer temsilcinin onayı zamanında alınamıyorsa tıbbi girişim yapılır.

9. Danışma (Konsültasyon) Hakkı

  • Hasta, veya birinci yakınlarının ilave ödemeyi kabul etmeleri halinde başka bir uzaman ile konsültasyon yapılmasını istem hakları vardır. Ancak konsültasyon sonucunda önerilen tedavi, hastanın sorumlu hekimi ile görüş birliğine varıldığı takdirde, hastanın bulunduğu sağlık kuruluşu personeli tarafından yürütülür.

10. Planlanan Tedaviyi Reddetme Hakkı

  • Kanunen zorunlu haller dışında ve doğabilecek olumsuz sonuçların sorumluluğu hastaya ait olmak üzere; hasta kendisine uygulanması planlanan veya uygulanmakta olan tedaviyi reddetmek veya durdurulmasını isteme hakkına sahiptir.
  • Bu halde, tedavinin uygulanmamasından doğacak sonuçların hastaya veya kanuni temsilcisine veya yakınlarına anlatılması ve bunu gösteren yazılı belge alınması gerekir.
  • Hastanın tedaviyi belgeli olarak reddetmesi halinde hastaneyle ile ilişiği kesilir. Daha önce tedaviyi reddeden bir hastanın tekrar başvurması halinde, gerekli tıbbi bakım ve tedaviye alma hakkı vardır. Bu durumu, hastanın sağlık kuruluşuna tekrar müracaatında hasta aleyhine kullanılamaz.

11. Tetkik ve Tedavi Bedellerini Bilme Hakkı

  • Hastanın sağlık kuruluşundan sağlanan hizmet karşılığında ödeyeceği bedellerin açık ve detaylı bir faturasını isteme ve alma hakkı vardır.

12. Sosyal ve Psikolojik Destek Alma Hakkı

  • Hasta, hastane kuralları çerçevesinde teşhis veya tedavi işlemlerine engel olmadığı sürece, kendi kişisel kıyafetlerini giyme ve inançlarıyla ilgili uygulamalarda bulunma ve/veya sembolleri kullanama, sosyal ve psikolojik destek alma, hekimin izni ile refakatçi bulundurma ve ziyaretçi kabul etme hakkı vardır.

13. Sağlık Kuruluşu Kural ve Uygulamalarını Bilme Hakkı

  • Hasta, yürürlükte olan hastane kural ve uygulamaları konusunda bilgi edinme hakkına sahiptir.
  • Hasta, tıbbi kayıtlarda bulunan ve gerçeğe uymayan hastalık, tedavi işlemi ve fatura kayıtları ile ilgili verilerin düzeltilmesini talep etme hakkına sahiptir.

14. Müracaat ve Şikayet Hakkı

  • Hasta, şikayette bulunma, şikayetlerinin dikkate alınması ve değerlendirilmesi ile sonuçtan haberdar edilmesini isteme hakkına sahiptir.
  • Hasta, 6023 sayılı kanun gereğince ilgili meslek kuruluşları ve mahkemelere başvuru hakkı saklı kalmak koşulu ile kuruluşumuzun, hasta haklarına ilişkin şikayetlerini öncelikle kuruluşun, tıbbi veya idari yetkilisine bildirme hakkına sahiptir.
  • Hasta, ilgili idari yetkililerce çözüm bulunamaması ya da başvuru yapan hastanın çözümü kabullenmemesi durumunda, sağlık kuruluşunun bulunduğu yerin en yüksek yerel idari amirine başvuruda bulunma hakkına sahiptir.

15. Dini Hizmetlerden Faydalanma Hakkı

  • Hastane kuralları çerçevesinde hastanın din hizmetlerden faydalanma hakkı vardır.
  • Hasta veya yakının isteği ile hastanın dini inançlarına göre bir din görevlisi getirme hakkı vardır.

16. Güvenliğin Sağlanması Hakkı

  • Herkesin sağlık kurum ve kuruluşlarında güvenlik içinde olmayı bekleme ve bunu isteme hakları vardır.
  • Bütün sağlık kuruluşları, hastaların ve ziyaretçilerin can ve mal güvenliklerinin korunması ve sağlanması için gerekli tedbirleri almak zorundadırlar.

17. İnsani Değerlere Saygı Gösterilmesi ve Ziyaret Hakkı

  • Hasta, kişilik değerlerine uygun bir şekilde ve ortamda sağlık hizmetlerinden faydalanma hakkına sahiptir.
  • Sağlık hizmetlerinde görev alan bütün personel; hastalara, yakınlarına ve ziyaretçilere güler yüzlü, nazik, şefkatli ve ilgili mevzuat ve yönetmenlik hükümlerini uygun şekilde davranmak zorundadır.
  • Sağlık kuruluşunda insani değerlere yakışır, gereken her türlü hijyenik şartların sağlanması, gürültüsüz bir ortam yaratılması gerekmektedir.
  • Hasta ziyaretleri kurum ve kuruluşça belirlenen prosedürlere uygun olarak, hastaların huzur ve sükunetini bozacak durumlara sebebiyet vermeyecek şekilde yapılmalıdır.

18. Refakatçi Bulundurma Hakkı

  • Hasta, muayene ve tedavi sırasında hastaya yardımcı olmak üzere kurum imkanlarının elverdiği ve hastanın sağlık durumunun gerektirdiği ölçüde, tedaviden sorumlu olan doktorun uygun görmesine bağlı olarak, refakatçi bulundurulmasını isteyebilir.